Deon Meyer – Wie Met Vuur Speel

Skoorbek het my sover gekry om Deon Meyer se boeke te begin lees, van ‘n kant af. Ek het reeds, toe ek sy vervolgverhaal in Huisgenoot bekend gestel het, ietsie oor hierdie, sy eerste boek, gesê en reeds bietjie kommentaar gelewer oor die alarmstelsel wat nie klop nie en die oprol van ‘n skildery wat nie geloofwaardig klink nie.

Nou wil ek nie te baie negatief wees nie, dis ‘n boek wat lekker lees, veral as mens daarop uit is om net te ontspan – presies wat ek die afgelope paar weke wou doen. Tog voel ek, as mens speurverhale wil skryf, moet jy en jou proeflesers jou verhaal fynkam vir foute en dinge wat nie sin maak nie – of boereverneukery.

‘n Klompie jare gelede, wel om meer presies te wees, langer as 20 jaar gelede, was daar ‘n TV-reeks geskryf deur Chris Barnard. Dit het gegaan oor ‘n klomp vriende wat vir ‘n naweek of so iets op ‘n plaas bymekaarkom. Brumilda van Rensburg was die huiseinaar se vrou, wat later vermoor is. Een van die gaste was ‘n beeldhouer wat ‘n beeld van haar gemaak het. Tromp Terreblanche was die speurder wat die moord “uitgepluis” het. Maar soos hy dit uitgepluis het, het hy op ‘n swartbore geskryf, en soos hy skryf, het ek en my ou vriend (saliger) ook die leidrade neergeskryf. Sy oplossing het nie geklop nie. Boereverneukery. Alhoewel dit ‘n lekker reeks was, het dit afbreuk daaraan gedoen. Ek kan nie meer die feite onthou nie, ek kan nie eens die naam van die reeks onthou nie – kan iemand my help daarmee?

Ek kon darem nie vir Meyer op nog ‘n “speurfout” betrap nie, net miskien een skryffoutjie, op bl. 200 sê hy: ‘n Groot dubbelverdiepinghuis in Spaanse boustyl… Op bl. 234 vertel Katrina: Hy het ‘n kamer op die tweede verdieping. Het ek my terminologie reg? Vir ‘n huis met twee verdiepings, is daar nie net ‘n grondverdieping, op die grondvloer, en ‘n eerste verdieping op die eerste vloer nie? Snaaks, die skryfster van net die volgende boek wat ek net na hierdie een gelees het, doen iewers dieselfde ding. Of is ek deurmekaar omdat ek nog altyd net in plat huise gebly het?

Nog ietsie wat my pla is dinge wat net nie oorspronklik genoeg is nie, bv. ‘n karakter met die naam Zatopek, wat Meyer ook gebruik in Orion (die TV-reeks) vir ‘n heel ander karakter. Ook word die geboortejaar van die manlike hoofkarakter in hierdie boek iewers gegee – toevallig dieselfde jaar waarin ek en Meyer gebore is! Die karakter se musieksmaak: Rodriques, Black Sabbath, Uriah Heap, Nazareth, Dylan en Kristofferson – dalk Meyer se persoonlike smaak? Ek self kom uit die regte era om met minstens drie van die kunstenaars te kan identifiseer. Natuurlik het Meyer ook beter geword sedert sy eerste boek. Ek lees hy sê in ‘n onderhoud: Met die skryf van my eerste boek, Wie met vuur speel, het ek die karakters wyn laat drink uit ‘n sekere kelder. Dié kelder het nie eers daardie soort wyn aangehou nie.

Nog iets wat mense miskien kan pla in die boek is die seks, wat moonlik as losbandige seks beskryf kan word. Dis nou seker maar onafskeidbaar deel van die resep van die tipe boek, wat hoop om in ‘n fliek of TV-reeks omskep te word.

Aan die positiewe kant wil ek darem sê Meyer se dialoog en karakterbeelding is uit die boonste rakke. Regte mense met regte gevoelens en karaktereineskappe. Ek kan nie te veel sê oor die verhaal sonder om dit vir jou te bederf nie. Dit begin met ‘n proloog oor ‘n man wat by ‘n landgoed met elektriese heinings, sekuriteitswagte en alarmstelsels gaan inbreek om ‘n spesifieke ou skildery, ‘n Vermeer, te gaan steel. Die karakter se naam word nie genoem nie, net die naam van die landgoedeienaar, ene Spano. Deel 2 begin dan om die vroulike hoofkarakter Ragel Bergh voor te stel, eienares van ‘n boekwinkel in Kaapstad. By ‘n boekeveiling is daar ‘n geheimsinnige man wat teen haar bie, wat eers agter ‘n pilaar staan. Sy ontmoet hom vlugtig na die veiling, en dan loop hulle mekaar weer toevallig raak in die gimnasium waar sy oefen.

Meyer het regtig die vermoë om ‘n boek te skryf wat mens nie maklik neersit nie, so as jy ‘n luilekker naweek iewers in die vooruitsig het, kry solank een van sy boeke.